Sözlü Tercüme Nasıl Yapılmalı?

Her şeyden önce sözlü tercüme ile yazılı tercüme arasında önemli farklar bulunduğunun bilincinde olmak gerekmektedir. Sözlü tercümede mütercimin uzun bir zamanı yoktur. O hızlı olmalıdır. İfade edilen fikirler çabuk kavranabilsin ki hemen hedef dile aktarılabilsin. Hızlı olmanın getireceği dezavantajlar mevcuttur. Hız, hata yapma riskini arttırır. Mütercim ifadeyi yanlış anlayabilir, yanlış anladığı gibi yanlış çevirebilir. O halde mütercimden aranması gereken önemli özellik dikkattir. Öte yandan sözlü tercüme öncesinde ön çalışma yapılmalıdır. Mesela tıp ile ilgili kongrede sözlü tercüme yapılacaksa tıp terminolojisi üzerinde çalışılmalıdır. Ayrıca tercümanın tercüme boyunca not tutması gereklidir.

Sözlü tercüme yapan tercüman ses tonunu yerinde kullanmalıdır. Telaffuzu doğru olmalıdır. Dinleyicileri sıkmamalıdır. Tercümedeki ses tonunu monotonluktan kurtarmalıdır. Dakikalarca veya saatlerce aynı ses tonunda konuşan dilmaç dinleyicileri sıkabilir, dinlemekten soğutabilir. Bu gibi neticelere maruz kalmamak adına ahenkli bir ses tonuyla dinleyicileri sıkmayarak tercüme yapılmalıdır. Bir diğer husus telaffuzdur. Tercüman hem çevirdiği hem de çevrilen dilin telaffuz kurallarına egemen olmalıdır. Bazı kelimeler vardır ki telaffuz hatası onun anlamını değiştirir. Harflerin yanlış anlaşılmasına neden olabilir. Ayrıca tercüman ile konuşmacı arasındaki ilişki iyi bir tercümeyi etkileyen bir unsurdur. Tercüme esnasında birbiriyle küs kimseler olması zorluk çıkarabilir. Konuşmacı ve tercüman arasında uyum gözetilmelidir.

 

Dahası tercüman, çevirisini yapacağı dildeki eksikliklerini gidermeye bakmalıdır. Bir kelimeyi anlayamamak bir binanın altına dinamit yerleştirilmesi gibidir. Bütün bir tercüme süreci infilak edebilir. Kültürel ve entelektüel bakımdan eksiklerini giderebilmiş bir tercümanın başarı oranı yükselecektir. Çünkü anlama ve kavrama becerisi bu kültürel ve entelektüel birikim ile kolaylaşır. Sözlü tercümenin özel bir yetenek olduğu unutulmamalıdır. Yoğun bir emek, dikkat ve azimle sözlü tercüme kazanılabilecek bir niteliktir.